Via deze nieuwsbrief wil FIU-Nederland de meldingsplichtige instellingen informeren over de gevolgen van het conflict in Oekraïne in relatie tot de Wwft en over de mogelijke gevolgen die dit kan hebben voor uw organisatie.

FIU-Nederland

De Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU-Nederland) is in de Wwft aangewezen als de autoriteit waar ongebruikelijke transacties dienen te worden gemeld door meldingsplichtige instellingen. De FIU-Nederland analyseert deze meldingen en brengt transacties en geldstromen in kaart die in verband kunnen worden gebracht met witwassen en onderliggende delicten alsmede financieren van terrorisme. Ongebruikelijke transacties die na onderzoek door het hoofd van de FIU-Nederland verdacht zijn verklaard, worden ter beschikking gesteld aan de diverse (bijzondere) opsporingsdiensten en inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De FIU-Nederland vervult daarmee een belangrijke rol in het voorkomen en opsporen van witwassen, onderliggende delicten en terrorismefinanciering.

Achtergrond

Zoals u waarschijnlijk heeft meegekregen in het nieuws is Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnengevallen nadat de Russische president Poetin een ‘speciale militaire operatie’ in de Oekraïense Donbas-regio aankondigde. Deze invasie volgde na oplopende spanningen tegen de achtergrond van de conflictsituatie die is ontstaan sinds 2014 waarbij de Oekraïense president Janoekovitsj aftrad, Rusland de Krim annexeerde en er een oorlog ontstond in de Oost-Oekraïense Donbas-regio.

Sancties

Door deze situatie zijn door de EU nieuwe beperkende maatregelen getroffen met betrekking tot acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen. Deze recente sancties hebben betrekking op Rusland en Wit-Rusland en zijn o.a. gericht op de financiële dienstverlening aan bepaalde personen en organisaties, het invoeren van handelsrestricties op ijzer, staal, luxegoederen en het verbieden van het exporteren van wapens of zogenoemde dual-use goederen[1]. Dual-use goederen zijn producten, diensten of technologieën die gebruikt kunnen worden voor zowel civiele als militaire doeleinden.

Naast de recente sancties kunnen andere sancties voor uw instelling van toepassing zijn. Hierbij valt te denken aan reeds eerder gepubliceerde EU-sancties[2] of sancties in regio’s waar uw organisatie actief is of zaken mee doet, zoals OFAC-sancties in de VS[3] of sancties van het Verenigd Koninkrijk[4].

Bij het vaststellen van sanctie ‘hits’[5] en het onderzoek naar het omzeilen van sancties dient u te letten op de klantrelatie, een tegenpartij bij een (financiële) transactie, maar ook op familierelaties, stromanconstructies en ondernemingen binnen de zeggenschaps- en/of eigendomsstructuur van de gesanctioneerde.

Het is mogelijk dat een sanctie-hit ook leidt tot de veronderstelling dat er mogelijk sprake is van een ongebruikelijke transactie in de zin van de Wwft. In dat geval dient er onverwijld een melding gedaan te worden bij FIU-Nederland. Ook wanneer uw melding betrekking heeft op slechts enkele indicaties voor een sanctie hit en/of het omzeilen van sancties kan uw melding relevant zijn. Immers kan er door versnippering van dienstverlening een gefragmenteerd beeld zijn bij meerdere melders, waarbij het overkoepelende beeld duidelijk maakt dat er sprake is van zulke feiten. 

AML/CFT-risico’s

FIU-Nederland heeft enkele risico’s geïdentificeerd in relatie tot het conflict in Oekraïne. Enerzijds betreffen dit risico’s met betrekking tot enkele activiteiten en anderzijds betreffen dit risico’s met betrekking tot bepaalde goederen. Geldstromen en andere financiële handelingen rondom deze activiteiten en goederen die in relatie staan tot (Wit-)Rusland en Oekraïne hebben een verhoogd AML/CFT-risico.

Activiteiten:

• Corruptie[6] (bij het omzeilen van sancties of het onttrekken van middelen uit (Wit-)Rusland)

• Fraude (met bijvoorbeeld hulpgelden)

• Virtuele valuta (als alternatief voor het traditionele bancaire systeem)

• Ondergronds bankieren (als alternatief voor het traditionele bancaire systeem)

• Verhullen van de UBO[7] (zeggenschap en/of bezit)

Goederen:

• Grondstoffen (olie, gas, steenkool, ertsen etc.)

• Luxe goederen (bijv. motorjachten, luxewagens en modeartikelen)

• Vastgoed

• Wapens

• Dual-use goederen voor militaire inzet

Vermeld #conflict2022

Om de gemelde transacties gemakkelijk uit ons systeem te kunnen filteren verzoeken wij u, wanneer u meldingen doet die verband houden met de hierboven besproken actualiteiten de term #conflict2022 in te vullen in het veld [Reden verdacht] of in de transactieomschrijving. Deze meldingen hebben hoge prioriteit bij FIU-Nederland.