Hoe u een ongebruikelijke transactie meldt is te lezen op de pagina Meldingsplicht.

Een melding van een ongebruikelijke transactie komt bij de FIU-Nederland in een afgeschermde en streng beveiligde database terecht met de classificatie ‘’Staatgeheim – geheim’’. Deze database is alleen toegankelijk voor mensen in dienst van de FIU-Nederland die de een functie hebben waar dit voor nodig is. Niemand anders kan hierbij. Wanneer na analyse van de ongebruikelijke transactie blijkt dat er voldoende grond is om deze verdacht te verklaren, dan wordt deze verdachte transactie een politiegegeven, waarvan de opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten kunnen kennisnemen. Deze verdachte transactie is niet langer ‘’Staatsgeheim – geheim’’, maar valt onder de Wet Politiegegevens.

De opsporing kan de verdachte transactie op verschillende manieren gebruiken. Afhankelijk van hoe de verdachte transactie gebruikt wordt, kan deze wel of niet in een strafdossier belanden. Mocht de verdachte transactie wel in een strafdossier belanden, dan zijn er waarborgen voor de veiligheid van de melder.

Wilt u weten of de FIU-Nederland persoonsgegevens van u heeft en of u die kunt inzien?

Het antwoord op die vragen is te vinden in artikelen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming, in de bijbehorende Richtlijn en in de Wet en het Besluit Politiegegevens. Maar in het kort komt het er op neer dat u deze gegevens bij ons niet mag inzien. Hoe zit dat?

Alle ongebruikelijke transacties die bij ons gemeld zijn blijven, zoals de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) voorschrijft, vijf jaar bewaard in onze database. Om een indruk te geven van de omvang van deze database, in 2022 ontvingen wij ruim 1,8 miljoen ongebruikelijke transacties (OT’s). Er is wettelijk bepaald dat de OT-informatie die wij hebben, dus de ongebruikelijke transacties en de bijbehorende persoonsgegevens, vallen onder de rubricering Staatsgeheim – Geheim, zie artikel 5 van het Besluit voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst – bijzondere informatie. Alleen geautoriseerde FIU-medewerkers hebben toegang tot deze gegevens. Als een betrokkene ons vraagt om inzage in zijn of haar persoonsgegevens, mag dat in dit geval dus niet verstrekt worden. De informatie is immers staatsgeheim. De ongebruikelijke transacties worden door de FIU-Nederland geanalyseerd.  Wanneer de FIU-Nederland oordeelt dat er sprake is van een mogelijk belang voor misdaadbestrijding wordt de transactie verdacht verklaard. Deze verdacht verklaarde transacties (VT’S) mogen vervolgens gedeeld worden met de relevante inlichtingen-, veiligheids-, en opsporingsdiensten, zoals politie en FIOD. De VT’s vallen juridisch gezien namelijk onder de Wet politiegegevens (Wpg).

Om hun toezichtstaak uit te kunnen voeren, ontvangen toezichthouders ieder kwartaal een rapportage vanuit de FIU-Nederland met daarin geaggregeerde data over het meldgedrag binnen de sector waarop zij toezien. Als toezichthouder hebben zij daarnaast ook het mandaat om bijvoorbeeld informatie over uw meldgedrag rechtsreeks bij u op te vragen en om – mocht het niet naar wens gaan – aanwijzingen te geven of verdere stappen te ondernemen. Aangezien het de Wwft-toezichthouder is die het meldgedrag beoordeelt, zijn zij ook degene bij wie u terecht kunt met vragen over hoe u de wet dient te interpreteren en wat wel en niet onder de Wwft valt. De toezichthouders hebben daar een leidraad voor geschreven ter handreiking aan de sector.

De FIU-Nederland is de uitvoerende instantie vanuit de Wwft. Wij ontvangen uw meldingen van ongebruikelijke transacties en zijn de enige die inzage hebben in deze ongebruikelijke transacties. Een groot deel van onze collega’s is dagelijks bezig met het analyseren van deze transacties. Vanwege de staatsgeheime aard van dit werk kunnen wij veel details niet met u bespreken, maar dat betekent niet dat wij niet openstaan voor vragen. De vraag wat wel of niet gemeld moet worden, mogen wij niet beantwoorden. Maar wij kunnen u wel helpen met hoe er gemeld moet worden, wat u kunt doen om een melding zo informatief mogelijk te maken en wij proberen handvatten te geven die u assisteren bij uw taak als poortwachter. U kunt hiervoor altijd contact met ons opnemen.

Wij realiseren ons dat u als meldingsplichtige instellingen behoefte heeft aan inhoudelijke terugkoppeling. Gezien de wettelijke verplichtingen van de Wwft zijn deze mogelijkheden beperkt. Er is veel van ons werk waar wij niets over mogen delen. Toch proberen wij u zo goed mogelijk van feedback te voorzien. Want naast dat een terugkoppeling motiverend kan werken biedt het u ook de mogelijkheid om de interne processen aan te scherpen en waar nodig het risicoprofiel van uw cliënten of producten te herzien en uw rol als poortwachter beter in te vullen. Dit doen we op meerdere manieren:

• Het (zo veel als mogelijk) versturen van een bericht aan de meldingplichtige instelling wanneer een gemelde transactie verdacht is verklaard.  Echter, we mogen u dan niet informeren over de reden van verdachtverklaring of wat er in de opsporing al dan niet gebeurt met deze informatie.
• Het plaatsen van casuïstiek op onze website. Regelmatig delen we aan de hand van praktijkvoorbeelden concrete casuïstiek waarmee we de meldingsplichtige instellingen zoveel mogelijk proberen te informeren over de wijze waarop witwassen en financiering van terrorisme in de praktijk kan plaatsvinden.
• Het publiceren van een jaaroverzicht waarin we onder andere duiding geven aan de aantallen ongebruikelijke en verdachte transacties per kalenderjaar. Ook beschrijven we in het jaaroverzicht een aantal opvallende analyses die gedurende het jaar voorbij zijn gekomen.
• Het versturen van nieuwsbrieven. Hiermee proberen we meldingsplichtige instellingen onder andere te informeren over wetswijzigingen, trends en fenomenen en indien mogelijk delen we via de nieuwsbrief ook gesignaleerde red flags.
• Het geven van voorlichting aan meldingsplichtige instellingen doormiddel van presentaties.

Hoewel we ons best doen om zoveel mogelijk stappen te zetten op dit vlak is er ongetwijfeld ruimte voor verbetering. Heeft u ideeën daarover, neem dan contact met ons op.

De AVG vereist een grondslag voor het verwerken van persoonsgegevens, waarvan een wettelijke grondslag er één is. De Wwft is zo’n wettelijke grondslag. Als meldingsplichtige instelling verwerkt u persoonsgegevens van onder meer klanten, vertegenwoordigers en uiteindelijk belanghebbenden. Dat betekent dat u de persoonsgegevens in dit Wwft-kader dient te verwerken ten behoeve van het uitvoeren van uw cliëntenonderzoek.

Het op grond van de Wwft verplichte cliëntenonderzoek dient te worden uitgevoerd met inachtneming van de bepalingen uit hoofdstuk 2 van de Wwft. Dit houdt onder andere in dat de identiteit van de cliënt (bijvoorbeeld een koper), en eventueel de uiteindelijk belanghebbende, moeten worden vastgesteld en vastgelegd. Op grond van de Wwft dienen deze gegevens 5 jaar na de transactie of het eindigen van de zakelijke relatie te worden bewaard. Hetzelfde geldt voor gegevens met betrekking tot ongebruikelijke transacties.

Ja, ook een voorgenomen nog niet uitgevoerde transactie moet u melden bij de FIU-Nederland als u veronderstelt dat deze ongebruikelijk is.

Als uw organisatie bij de FIU-Nederland is geregistreerd, dan heeft uw organisatie een eigen identiteitsnummer voor meldingen; het Melder ID. U kunt uw Melder ID vinden onder Mijn Melderdetails in het Meldportaal.

Nee, u dient voor elke ‘hoedanigheid’ apart als meldingsplichtige instelling geregistreerd te worden.

Bent u bijvoorbeeld makelaar in onroerend goed én taxateur dan is het afhankelijk van de situatie in welke hoedanigheid u de melding doet. In dat geval dient u twee registraties bij de FIU-Nederland te hebben: één als makelaar en één als taxateur. Stelt u een ongebruikelijke transactie vast tijdens taxatiewerkzaamheden dan meldt u als taxateur, gebeurt hetzelfde tijdens uw makelaarspraktijken dan meldt u als makelaar.

In het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 staan de indicatoren voor ongebruikelijke transacties. Deze indicatoren verschillen per meldingsplichtige instelling. Op de pagina Meldergroepen ziet u een overzicht van de verschillende indicatoren die van toepassing zijn per meldergroep. Voldoet een transactie in uw ogen aan één of meerdere indicatoren die van toepassing zijn op uw meldergroep? Dan meldt u deze bij de FIU-Nederland.

Heeft u een vraag over hoe u een bepaalde indicator dient te interpreteren, dan kunt u deze vraag stellen aan uw Wwft-toezichthouder. Op de pagina Toezichthouders ziet u staan welke toezichthouder verantwoordelijk is voor uw meldergroep.