skip to main content
NL EN
FIU-Nederland

Huisvesting van criminaliteit

Vastgoed is één van de risicosectoren in Nederland ten aanzien van het witwassen van illegale gelden. Maar er is nog een andere reden waarom vastgoed aandacht van de poortwachters verdient. Criminaliteit dient zelf namelijk ook gehuisvest te worden. Denk aan het onderbrengen van hennepteelt, de productie van harddrugs of het huisvesten van slachtsoffers van mensenhandel.

Het huisvesten van criminaliteit gebeurt op grote schaal. Uit het rapport "Criminele gebouwen" van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum (WODC) komt naar voren dat ongeveer 50.000 panden in Nederland gebruikt worden voor ondermijnende criminele activiteiten. Het WODC schat dat van deze panden ongeveer 80% woningen zijn, oftewel 40.000. Ter vergelijking: een middelgrote stad als Zwolle heeft een kleine 60.000 woningen.

Er zijn meerdere manieren om deze panden te verkrijgen. Zo kan het zijn dat kwetsbare mensen worden benaderd om een (deel van een) pand ter beschikking te stellen of de panden worden doelbewust aangeschaft. Om deze panden te verkrijgen moet men gebruik maken van verschillende Wwft-poortwachters: taxateurs, makelaars, notarissen, hypotheekadviseurs (voor zover zij onder de Wwft vallen) en hypotheekverstrekkers.

Deze poortwachters kunnen daarom een essentiële rol spelen in het signaleren van dit probleem. Dat is niet altijd makkelijk, maar toch krijgt FIU-Nederland meldingen over dit onderwerp die het startpunt zijn geweest van interessante financiële analyses die zijn overgedragen aan de opsporing. Hieruit komt onder andere naar voren dat men niet zelden gebruik maakt van facilitators (die niet onder de meldplicht vallen) met kennis en kunde van de sector. Deze specialisten weten precies wat nodig is aan documentatie. Dat maakt detectie voor de poortwachters lastig. Maar het is niet onmogelijk. Want ook al lijkt de papierwinkel te kloppen, toch kunnen er haakjes zijn voor verder onderzoek. Denk hierbij onder andere aan valse dienstverbanden waarbij er bijvoorbeeld sprake kan van red flags in de vorm van arbeidsovereenkomsten met hoge salarissen zonder dat de functie of werkervaring daartoe aanleiding geven, arbeidsovereenkomsten die worden beëindigd zodra de hypotheekaanvraag is geaccepteerd en/of arbeidsovereenkomsten die zijn afgesloten vlak voor een hypotheekaanvraag. Wat ook naar voren komt uit de opsporingsonderzoeken is het stellen van weinig vragen over de panden en vooral gericht zijn op de koop zo snel mogelijk afronden. Of de aankoop van een woning door iemand die geen enkele binding met de regio heeft en ook geen duidelijke reden geeft waarom de woning wordt aangekocht.

Uiteraard is dit geen uitputtende lijst en zullen methoden om criminaliteit te huisvesten zich blijven ontwikkelen. De kern van voorgaande is echter wel het principe van ‘ken uw klant’, stel daarom vragen, bij twijfel vraag door, raadpleeg open bronnen, het register van de Kamer van Koophandel, bezoek mensen thuis, vraag om meer dan één loonstrook, vraag om een uitdraai van het arbeidsverleden (bijvoorbeeld via mijnoverheid.nl of het verzekeringsbericht via het UWV). Kortom: weet met wie je in zee gaat.