Mensenhandel aanpakken met financial intelligence
Vandaag is het de Europese Dag tegen mensenhandel. Maartje* is strategisch analist en expert mensenhandel bij FIU-Nederland en vertelt hoe financial intelligence kan helpen in de strijd tegen deze vorm van uitbuiting.
Hoe ben je in dit werkveld terecht gekomen?
‘Ik studeerde criminologie en bestuurskunde en kwam als stagiaire bij de FIU. Ik ondersteunde een strategisch analist die op het thema mensenhandel werkte en mocht bronnenonderzoek doen naar trends, dat was mijn eerste kennismaking met dit onderwerp. Ik had meteen vanaf het begin veel feeling met dit onderwerp. Het gaat niet alleen over geld, maar over mensen, daar heb ik gevoel bij. Daarom voel ik ook de noodzaak om echt goed onderzoek naar dit fenomeen te doen.’
Mensenhandel is een brede term, waar kijk jij specifiek naar?
‘Mensenhandel wordt internationaal ook aangeduid als moderne slavernij. Strafrechtelijk zijn er diverse delicten die onder het begrip mensenhandel vallen. In het begin heb ik bijvoorbeeld veel onderzoek gedaan naar arbeidsuitbuiting en seksuele uitbuiting. Die onderwerpen staan nu goed op de kaart waardoor we weten waar we op moeten letten. Dagelijks kijken onze tactisch analisten naar de meldingen die binnenkomen en die hier mogelijk een link mee hebben. Zelf ben ik nu vooral bezig met het verkennen van andere vormen van mensenhandel, zoals criminele uitbuiting, dus mensen die gedwongen worden om criminele handelingen te doen en de opbrengsten moeten afstaan.’
Wat doe je dan concreet op dit onderwerp?
‘Ik verdiep me goed in een onderwerp en probeer te achterhalen welke financiële kenmerken mogelijk bij deze criminaliteitsvorm horen. Dit probeer ik te vertalen naar zoektermen voor onze database en ga ik na of dit relevante resultaten oplevert. Op de langere termijn gebruik ik de input van de meldingen weer om trends te herkennen en beschrijven.’
Wat kan financial intelligence betekenen in de aanpak van mensenhandel?
‘Bij de FIU komen meldingen van ongebruikelijke transacties binnen. Op die meldingen hebben we query’s, vragen aan onze database, gemaakt. Daarmee filteren we de relevante meldingen eruit. Als uit onderzoek van onze analisten blijkt dat er inderdaad een vermoeden van mensenhandel is, verklaren we de transactie verdacht en wordt die doorgezet naar de opsporing. Daarnaast kan financial intelligence bijdragen aan het herkennen van patronen. Het belangrijkste financiële kenmerk van mensenhandel is dat iemand geld verdient, maar dat niet zelf mag houden. We weten hoe die patronen verlopen en hoe we dat in de financiële data kunnen herkennen.’
Wat doe je met die waardevolle informatie?
‘Naast het maken van analyses is voorlichting geven een van mijn taken. Vanuit mijn rol zie ik welke signalen in transacties te vinden zijn. Regelmatig geef ik daarover presentaties aan, of zit ik aan tafel met onze melders, denk bijvoorbeeld aan banken en Payment Service Providers. Dan deel ik met hen de signalen die ze kunnen herkennen in financiële transacties. Zo weten zij waar ze naar moeten kijken, kunnen dit type transacties beter herkennen en zijn beter in staat om waardevolle meldingen bij ons te doen. Ook zit ik regelmatig met de relevante opsporingsteams van de politie en van de arbeidsinspectie om tafel.’
Vind je dat er voldoende aandacht is voor mensenhandel?
‘Het onderwerp staat in de belangstelling, ook internationaal. Maar er is meer capaciteit nodig om het echt goed aan te pakken. Zowel bij ons, als bij de opsporing die met de meldingen aan de gang gaat. De financiële invalshoek bij de aanpak verdient volgens mij nog wel meer aandacht. Het is ongelofelijk hoeveel transacties een mogelijke link met mensenhandel hebben. We moeten voorkomen dat de criminelen achter de mensenhandel de diensten van meldingsplichtige instellingen kunnen gebruiken.’
*Maartje is een gefingeerde naam